Bhí beirt ar an traein, iad suite ar aghaidh a chéile. Dhá ríomhaire glúine oscailte acu. Dhá ghuthán cliste ar an bhord. Dhá chupán caife Starbucks taobh leo. Léine bhán agus casóg dhubh orthu araon, carbhat air siúd, gan carbhat uirthi féin. Bhí siad sáite ina gcuid ríomhairí, ag clóscríobh leo.
Tar éis tamaill, ba léir gur tháinig tuirse ar an fhear. Stad sé de bheith ag clóscríobh, bhain sé searradh as féin agus chuaigh chun comhrá lena chomhghleacaí ban.
» Léigh ar aghaidh...
Nuair a thit an tóin as an Aontas Sóivéadach 1991, cheap muid gur daonlathas normálta a bheidh sa Rúis feasta agus go mbeidh deireadh lena cuid mianta impiriúla. Bhí dul amú orainn. Tá mathúin na Rúise ag múscailt arís agus, le cúpla bliain anuas, tá sé ag iarraidh na tíortha máguaird a tharraing ar ais isteach ina sféar smachta féin. Is í an Úcráin an íospartach is deireanaí. Bhí íospartaigh eile roimpi (ina measc an tSeoirsia in 2008, a ndearnadh trácht ar a cás ar an bhlag seo cheana) agus beidh íospartaigh eile ina diaidh. Tá an chuma ar an scéal go mbeidh an saol mór in adharca leis an Rúis go ceann tamaill mhaith amach anseo. Más ea, ní mór trí fhíric bhunúsacha i leith na Rúise a thuiscint.
» Léigh ar aghaidh...
Tá sé mar phrionsabal seanbhunaithe ar mhéarchlár an ríomhaire go bhfreagraíonn cnaipe amháin do litir amháin. Má bhrúnn tú an cnaipe R, gheobhaidh tú an litir R, agus mar sin de. Fiú sna teangacha a úsáideann litreacha maisithe sa bhreis ar A – Z, mar shampla Ü na Gearmáinise nó Ç na Fraincise, tá cnaipí ar fáil ar mhéarchláir na teanga sin chun na litreacha a scríobh in aon bhrú amháin. Is í an bhunriail ná, litreacha a úsáidtear go minic, ba cheart bheith ábalta iad a scríobh le cnaipe amháin seachas le teaglaim cnaipí.
Ach, i measc teangacha náisiúnta oifigiúla na hEorpa, tá teanga amháin nach bhfuil a leithéid de mhéarchlár ar fáil inti. Is ea, thomhais tú i gceart é, is í an Ghaeilge an teanga. Sna méarchláir a bhíonn ar fáil don Ghaeilge faoi na gnáthchórais oibriúcháin ar nós Windows, bíonn dhá chnaipe (ar a laghad) ag teastáil chun na litreacha Á, É, Í, Ó, Ú a scríobh; AltGr + an litir lom de gnáth. Nach aisteach nár rith le haon duine riamh go bhfuil sé seo amscaí agus go bhféadfaí réiteach níos oiriúnaí a chur i dtreo?
» Léigh ar aghaidh...
Ar an lá seo 24 bliain ó shin, 17 Samhain 1989, thosaigh eachtra thábhachtach i stair Phoblacht na Seice – nó na Seicslóvaice, mar a bhí ag an am: Réabhlóid na Veilbhite. Chuir an réabhlóid shíochánta seo deireadh le deachtóireacht na gcumannach sa tír.
Fiú roimh an dáta sin, bhí cúrsaí ag corraí sa tSeicslóvaic féin agus sna tíortha cumannacha eile máguaird. Bhí léirsithe frithchumannacha ar siúl cheana féin isteach is amach ó mhí Dheireadh Fómhair 1988. Ach ba ar an dáta seo, 17 Samhain 1989, a tharla an léirsiú ba thábhachtaí i lár na cathrach i bPrág. Chuir na húdaráis faoi chois go fuilteach é, rud a mhúscail an pobal chun gnímh. Chuathas i mbun stailce agus cuireadh eagraíochtaí ar bun chun brú a chur ar an rialtas.
» Léigh ar aghaidh...
Seans nach raibh a fhios agat gurb ann do leabhar dar teideal Fréamh an Eolais. Is ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta é ina bhfuil breis is 700 leathanach agus breis is 7,000 iontráil, ó Atmaisféar go Zó-eolaíocht. Saothar saoil Matt Hussey é a d’fhoilsigh Coiscéim le déanaí.
An fáth a bhfuil mé á rá seo leat ná go ndearnadh rud le déanaí leis an leabhar seo nach ndearnadh le haon leabhar riamh roimhe: rinneadh é a Vicipéidiú. Tá an t-údar agus an foilsitheoir tar éis cóipcheart an leabhair a scaoileadh uathu agus thug siad cead an t-ábhar ar fad a ionchur i Vicipéid (= leagan Gaeilge de Wikipedia). Kevin Scannell a rinne an obair theicniúil chun an t-ábhar a iompú go formáid Vicipéide agus é a ionchur ann. Seoladh an toradh le troimpéad i mBaile Átha Cliath inniu sa Science Gallery. (Bhí lámh ag mo chara Ciarán Ó Bréartúin sa scéal freisin, agus thug COGG cúnamh chun an ócáid seolta a eagrú.)
» Léigh ar aghaidh...
Domhnach
29
Meán Fómhair
2013
Dé hAoine, beidh saoránaigh Phoblacht na hÉireann ag vótáil i reifreann maidir le deireadh a chur leis an Seanad. Ach tá ceist níos tábhachtaí taobh thiar de cheist an reifrinn, ceist níos ginearálta. Cén sórt parlaiminte ba cheart a bheith ag tír ar bith? Ceann aonseomrach nó ceann désheomrach? Agus más désheomrach, cén eochair ba cheart a úsáid chun feisirí a thoghadh don dara seomra? Is iomaí tír ar domhan a bhí cráite ag an cheist seo ag staid éigin dá stair.
» Léigh ar aghaidh...
Aimsíodh rian d’fheoil na gcapall i mburgairí mairteola in Éirinn cúpla lá ó shin agus tá nuachtáin na tíre beo leis an scéal ó shin. Tuigim as an ruaille buaille ar fad gur mian le muintir na hÉireann feoil na mbó a ithe ach ní mian feoil na gcapall. An mise an t-aon duine a fheiceann fimíneacht sa mhéid sin?
Is ardmhamaigh iad an dá speiceas, iad in acmhainn péine agus eagla, instinn féinchaomhnaithe iontu. Tá siad breá ionchurtha le chéile ó thaobh na gceisteanna moráltachta a ghabhann lena marú. Má tá sé inghlactha bó, muc nó caora a mharú le hithe, tá sé chomh hinghlactha céanna capall a mharú le hithe.
Má. Má mór agus ceist mhór. Cén fáth nach bhfuil aon duine ag díriú ar an cheist sin?
A Kim, a chara,
Chuir tú iontas an domhain orm nuair a dúirt tú in aitheasc na hathbhliana gur mian leat an Chóiré Thuaidh a oscailt don domhan mór agus gur mhaith leat ‘iompú radacach’ a dhéanamh i bpolaitíocht na tíre. Tharraing tú caint ar an tír a athaontú leis an Chóiré Theas fiú. Nach iontach a leithéid a chloisteáil uaitse!
Ar dtús, níor chreid mé go raibh tú dáiríre faoi seo. Tá a fhios agam gur maith le státairí focail mhóra a rá ina gcuid óráidí is gan cur leo. Sin, agus ní chreidim deachtóirí go ginearálta.
Ach anois, feicim i nuachtán an lae inniu go mb’fhéidir gur ag insint na fírinne a bhí tú. Is cosúil go bhfuil tú tar éis saineolaithe eacnamaíochta ón Ghearmáin a ghairm isteach chun comhairle a chur ort maidir leis an dóigh chun geilleagar na tíre a leasú is chun infheisteoirí iartharacha a mhealladh. ‘Tá uathu an oscailt mhór a dhéanamh i mbliana,’ a sceith duine de na comhairleoirí leis an nuachtán, léachtóir ag ollscoil éigin mór le rá sa Ghearmáin nach raibh sásta go nochtfaí a ainm. Is dócha go raibh sé i gceist agat go bhfanfadh an scéal ina rún go dtí an nóiméad deireanach ach, bhuel, níl neart agat ar shaorphreas na hEorpa!
» Léigh ar aghaidh...
Nuair a fógraíodh gur ar an Aontas Eorpach a bhronnfaí Duais Nobel na Síochána 2012, cuireadh fáilte roimh an scéal i mballstáit áirithe ach tarraingíodh tráchtaireacht tharcaisneach i neart ballstát eile. Ag ócáid bronnta na duaise in Oslo níos déanaí sa bhliain, bhí dhá bhallstát ar dhiúltaigh a gcinn stáit freastal uirthi: An Ríocht Aontaithe agus Poblacht na Seice. Sa Ríocht Aontaithe, dhiúltaigh an príomhaire David Cameron freastal ach chuaigh an leas-phríomhaire Nick Clegg ina áit. Cás ar leith is ea Nick Clegg toisc a dhearcadh sár-fhabhrach don Eoraip, dearcadh atá tearc go leor i saol na polaitíochta thall. I bPoblacht na Seice, dhiúltaigh idir an t-uachtarán Václav Klaus agus an príomhaire Petr Nečas. Ní haon iontas é sin toisc dearcadh sár-fhuarchúiseach na beirte i leith an Aontais Eorpaigh. Bheadh fonn ar an aire gnóthaí eachtracha Karel Schwarzenberg dul ann, is geall le Nick Clegg na Seice eisean, ach níor tugadh cuireadh dó siúd toisc nach ceann stáit é. Tá ceacht le foghlaim as seo: más mian leat scoilt a chothú i measc grúpa daoine, bronn duais orthu!
» Léigh ar aghaidh...
D’fhreastail mé ar léacht i gCumann na nInnealtóirí inné a bhí á tabhairt ag Frank Allen, duine a bhí ina phríomhfheidhmeannach ar an RPA i laethanta tosaigh Luas. Tá Frank ag obair mar chonraitheoir anois don Bhanc Domhanda agus é ag plé le tionscadail éagsúla iompar poiblí i dtíortha atá i mbéal a bhforbartha. Iontas na n-iontas, ba é ‘iompar poiblí i dtíortha atá i mbéal a bhforbartha’ ábhar a chainte.
» Léigh ar aghaidh...
RSS