Ar an lá seo 24 bliain ó shin, 17 Samhain 1989, thosaigh eachtra thábhachtach i stair Phoblacht na Seice – nó na Seicslóvaice, mar a bhí ag an am: Réabhlóid na Veilbhite. Chuir an réabhlóid shíochánta seo deireadh le deachtóireacht na gcumannach sa tír.
Fiú roimh an dáta sin, bhí cúrsaí ag corraí sa tSeicslóvaic féin agus sna tíortha cumannacha eile máguaird. Bhí léirsithe frithchumannacha ar siúl cheana féin isteach is amach ó mhí Dheireadh Fómhair 1988. Ach ba ar an dáta seo, 17 Samhain 1989, a tharla an léirsiú ba thábhachtaí i lár na cathrach i bPrág. Chuir na húdaráis faoi chois go fuilteach é, rud a mhúscail an pobal chun gnímh. Chuathas i mbun stailce agus cuireadh eagraíochtaí ar bun chun brú a chur ar an rialtas.
» Léigh ar aghaidh...
Seans nach raibh a fhios agat gurb ann do leabhar dar teideal Fréamh an Eolais. Is ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta é ina bhfuil breis is 700 leathanach agus breis is 7,000 iontráil, ó Atmaisféar go Zó-eolaíocht. Saothar saoil Matt Hussey é a d’fhoilsigh Coiscéim le déanaí.
An fáth a bhfuil mé á rá seo leat ná go ndearnadh rud le déanaí leis an leabhar seo nach ndearnadh le haon leabhar riamh roimhe: rinneadh é a Vicipéidiú. Tá an t-údar agus an foilsitheoir tar éis cóipcheart an leabhair a scaoileadh uathu agus thug siad cead an t-ábhar ar fad a ionchur i Vicipéid (= leagan Gaeilge de Wikipedia). Kevin Scannell a rinne an obair theicniúil chun an t-ábhar a iompú go formáid Vicipéide agus é a ionchur ann. Seoladh an toradh le troimpéad i mBaile Átha Cliath inniu sa Science Gallery. (Bhí lámh ag mo chara Ciarán Ó Bréartúin sa scéal freisin, agus thug COGG cúnamh chun an ócáid seolta a eagrú.)
» Léigh ar aghaidh...
Domhnach
29
Meán Fómhair
2013
Dé hAoine, beidh saoránaigh Phoblacht na hÉireann ag vótáil i reifreann maidir le deireadh a chur leis an Seanad. Ach tá ceist níos tábhachtaí taobh thiar de cheist an reifrinn, ceist níos ginearálta. Cén sórt parlaiminte ba cheart a bheith ag tír ar bith? Ceann aonseomrach nó ceann désheomrach? Agus más désheomrach, cén eochair ba cheart a úsáid chun feisirí a thoghadh don dara seomra? Is iomaí tír ar domhan a bhí cráite ag an cheist seo ag staid éigin dá stair.
» Léigh ar aghaidh...
Aimsíodh rian d’fheoil na gcapall i mburgairí mairteola in Éirinn cúpla lá ó shin agus tá nuachtáin na tíre beo leis an scéal ó shin. Tuigim as an ruaille buaille ar fad gur mian le muintir na hÉireann feoil na mbó a ithe ach ní mian feoil na gcapall. An mise an t-aon duine a fheiceann fimíneacht sa mhéid sin?
Is ardmhamaigh iad an dá speiceas, iad in acmhainn péine agus eagla, instinn féinchaomhnaithe iontu. Tá siad breá ionchurtha le chéile ó thaobh na gceisteanna moráltachta a ghabhann lena marú. Má tá sé inghlactha bó, muc nó caora a mharú le hithe, tá sé chomh hinghlactha céanna capall a mharú le hithe.
Má. Má mór agus ceist mhór. Cén fáth nach bhfuil aon duine ag díriú ar an cheist sin?
A Kim, a chara,
Chuir tú iontas an domhain orm nuair a dúirt tú in aitheasc na hathbhliana gur mian leat an Chóiré Thuaidh a oscailt don domhan mór agus gur mhaith leat ‘iompú radacach’ a dhéanamh i bpolaitíocht na tíre. Tharraing tú caint ar an tír a athaontú leis an Chóiré Theas fiú. Nach iontach a leithéid a chloisteáil uaitse!
Ar dtús, níor chreid mé go raibh tú dáiríre faoi seo. Tá a fhios agam gur maith le státairí focail mhóra a rá ina gcuid óráidí is gan cur leo. Sin, agus ní chreidim deachtóirí go ginearálta.
Ach anois, feicim i nuachtán an lae inniu go mb’fhéidir gur ag insint na fírinne a bhí tú. Is cosúil go bhfuil tú tar éis saineolaithe eacnamaíochta ón Ghearmáin a ghairm isteach chun comhairle a chur ort maidir leis an dóigh chun geilleagar na tíre a leasú is chun infheisteoirí iartharacha a mhealladh. ‘Tá uathu an oscailt mhór a dhéanamh i mbliana,’ a sceith duine de na comhairleoirí leis an nuachtán, léachtóir ag ollscoil éigin mór le rá sa Ghearmáin nach raibh sásta go nochtfaí a ainm. Is dócha go raibh sé i gceist agat go bhfanfadh an scéal ina rún go dtí an nóiméad deireanach ach, bhuel, níl neart agat ar shaorphreas na hEorpa!
» Léigh ar aghaidh...
Nuair a fógraíodh gur ar an Aontas Eorpach a bhronnfaí Duais Nobel na Síochána 2012, cuireadh fáilte roimh an scéal i mballstáit áirithe ach tarraingíodh tráchtaireacht tharcaisneach i neart ballstát eile. Ag ócáid bronnta na duaise in Oslo níos déanaí sa bhliain, bhí dhá bhallstát ar dhiúltaigh a gcinn stáit freastal uirthi: An Ríocht Aontaithe agus Poblacht na Seice. Sa Ríocht Aontaithe, dhiúltaigh an príomhaire David Cameron freastal ach chuaigh an leas-phríomhaire Nick Clegg ina áit. Cás ar leith is ea Nick Clegg toisc a dhearcadh sár-fhabhrach don Eoraip, dearcadh atá tearc go leor i saol na polaitíochta thall. I bPoblacht na Seice, dhiúltaigh idir an t-uachtarán Václav Klaus agus an príomhaire Petr Nečas. Ní haon iontas é sin toisc dearcadh sár-fhuarchúiseach na beirte i leith an Aontais Eorpaigh. Bheadh fonn ar an aire gnóthaí eachtracha Karel Schwarzenberg dul ann, is geall le Nick Clegg na Seice eisean, ach níor tugadh cuireadh dó siúd toisc nach ceann stáit é. Tá ceacht le foghlaim as seo: más mian leat scoilt a chothú i measc grúpa daoine, bronn duais orthu!
» Léigh ar aghaidh...
D’fhreastail mé ar léacht i gCumann na nInnealtóirí inné a bhí á tabhairt ag Frank Allen, duine a bhí ina phríomhfheidhmeannach ar an RPA i laethanta tosaigh Luas. Tá Frank ag obair mar chonraitheoir anois don Bhanc Domhanda agus é ag plé le tionscadail éagsúla iompar poiblí i dtíortha atá i mbéal a bhforbartha. Iontas na n-iontas, ba é ‘iompar poiblí i dtíortha atá i mbéal a bhforbartha’ ábhar a chainte.
» Léigh ar aghaidh...
Céadaoin
24
Deireadh Fómhair
2012
Bhuel, tá sé déanta: chaith muid an teilifíseán sa bhosca bruscair ar maidin. Agus an teilifís analógach á múchadh inniu ar fud Phoblacht na hÉireann, shocraigh mo bhean is mise an deis seo a thapú, gan uasghrádú chuig an chóras nua Saorview, agus an teilifís a dhíbirt as ár saol go deo.
Is cuimhin liom fós na seanlaethanta nuair a bhí mé óg agus neamhspleách agus ní raibh teilifís agam. Ní raibh mé míshásta. Níl mé ag súil le bheith míshásta an uair seo ach oiread. Beidh breis ama agam chun dul i mbun rudaí níos fiúntaí seachas stánadh ar an bhosca – níos mó blagála a dhéanamh, mar shampla.
Agus má mhothaíonn muid an teilifís uainn ar chor ar bith amach anseo, ní deacair teacht ar chraoladh teilifíse ar an Idirlíon – ní gá ceadúnas teilifíse a íoc as sin fiú!
Tá craobhchomórtas sacair an Euro 2012 faoi lánseol agus dá bhrí sin, feictear an-chuid bratach ar crochadh ar shiopaí, ar thábhairní agus eile. Agus ós rud é go bhfuil an-chuid bratach ar crochadh, tá cuid acu crochta go mícheart – mar atá sa phictiúr seo de thosach theach tábhairne a glacadh i lár Átha Cliath maidin inniu.
» Léigh ar aghaidh...
Má deirim leat nach bhfuil oiread is leabhar amháin léite agam le bliain anuas, seans go gceapfaidh tú gur tútach mé. Fan ort, áfach. Is ar leabhair chlóite amháin atá mé ag trácht. Tá an-chuid léitheoireachta ar siúl agam fós, níos mó ná mar a bhí sna blianta roimhe fiú, ach is ar uirlis leictreonach a dhéanaim é. Tá Sony Reader agam faoi láthair, agus bhí Amazon Kindle agam roimhe sin (le bheith cruinn, bhí sé i bpáirt agam le mo bhean ach shocraigh sí lá amháin gur mó “léise” ná “liomsa” é). Leis sin, tá an-taithí faighte agam le déanaí ar na leabhair leictreonacha agus cheap mé gurbh fhiú dom alt scríobh chun an taithí sin a roinnt ar an saol mór.
» Léigh ar aghaidh...
RSS